Już od jakiegoś czasu miałam na uwadze „Wilki”, ale ciągle nie mogłam dopasować ich do moich literackich ciągów. Zmieniła to Zyta Oryszyn wraz z „Ocaleniem Atlantydy”. Obydwa teksty korespondują ze sobą i nie tylko za sprawą tematu powojennych przesiedleń, ale podobnej stylistyki smutku. • Jest o tych, co przyjechali i o tych, co uciekali. • Jest tu i teraz, poniemieckie, obce, nieswoje i tylko siła przyrody trwa bez względu na wszystko. • Jest to przejmująca, monumentalna w emocjonalnym przekazie karta pamięci tamtych tużpowojennych lat. • „Wykuwa dziuplę lęgową • W pniu nocy • Pamięć ciemnoskrzydła”

Postanowiłam zdobyć tę książeczkę na prezent dla małej dziewuszki, która uczy się nazywać świat w trzech językach, a że jej mama dba o rozwój polskiego, postanowiłam sprezentować im tę niebanalną, wierszem napisaną opowiastkę. • Przed podarowaniem sama zajrzałam do środka, by poznać misia i jego kolejne wcielenia. Dla mnie ogromnym atutem tej historyjki jest oprawa graficzna, ilustracje przypominające mi moje dzieciństwo i wycinanki z ubrankami dla misia! Janina Krzemińska wiedziała, jak ubarwić i uatrakcyjnić dzieciństwo za pomocą prostych pomysłów. • Zasięgnęłam języka i wiem, że miś przyjął się w nowym środowisku, jest czytany, słuchany, oglądany i tak jak myślałam z uwielbieniem przebierany :)

I znowu Paco Roca. • Tym razem było ciekawie, ale bez zachwytu, jak w przypadku „Domu”, czy „Otchłani zapomnienia”. • „Powrót do Edenu” to opowieść osadzona na tle frankistowskiej Hiszpanii, jednak przedstawienie realiów życia pod rządami generała Franco jest tu bardzo ogólnikowe. Nie dowiedziałam się z tego komiksu niczego, co byłoby dla mnie nowe – to raczej narracja skierowana do czytelnika, który dotąd nie miał z tym tematem styczności. • Punktem wyjścia historii jest fotografia – wspomnienie z przeszłości, wokół którego Roca buduje opowieść o losach jednej rodziny. Ten zabieg, choć emocjonalnie obiecujący, w moim odczuciu wypadł dość banalnie. • Forma graficzna pozostaje w rozpoznawalnym stylu autora – oszczędna, z charakterystyczną dla niego kolorystyką i kadrowaniem. • Podsumowując, jest poprawnie, momentami poruszająco, ale bez większej głębi. Dla mnie to pozycja słabsza w dorobku autora.

Oszczędny i surowy styl Hemingwaya plus beznamiętna interpretacja lektora spowodowały, że na początku trochę wiało nudą. Potem, w okolicach środka, zrobiło się ciekawiej, by jeszcze przed zakończeniem znowu obniżyć loty. • Koniec dobry, chociaż właśnie takiego można było się spodziewać. • Wojna, ta przykra konieczność, której nikt nie lubi i nie chce w niej brać udziału, ciągle trwa, ale więcej się o niej opowiada niż w niej uczestniczy. Bohaterowie nie widzą jej końca. Ta niewiadoma, te zmiany pozycji wojsk, odwroty, przemarsze, ciągle nie dają definitywnej odpowiedzi, kiedy nastąpi upragniony koniec. Nie chodzi nawet o wygraną, tylko właśnie o koniec. • Wątek miłosny został ciekawie poprowadzony, chociaż czasami miałam wrażenie, że Catherine i Frederick nie żyją naprawdę, tylko odgrywają swoje role w teatrze. Fatalne dialogi. A uległa i nadskakująca Frederickowi Catherine, nadużywająca wyznań w stylu: jesteś cudowny, jesteś wspaniały, odpocznij, etc. jest męcząca i pretensjonalna. I według mnie mało wiarygodna, akurat w tych momentach. • Zdecydowanie wolałam motyw wojenny. • Dwa zdania zapadły mi w pamięć, chociaż to drugie, wyrwane z kontekstu traci. • „Życiem nie jest trudno kierować, kiedy człowiek nie ma nic do stracenia”. • „Pamiętałem Catherine, ale oszalałbym, gdybym o niej myślał”. • Podsumowując. Ta książka to swoista sinusoida i długo wahałam się jak ją ocenić.

Już po kilkunastu przeczytanych stronach „Komu bije dzwon” przypomniały mi się, po raz nie wiem który, słowa Hamleta: „Złe jest to wszystko i skończy się źle”, a potem, podczas czytania, już na dobre przylgnęły do moich myśli, jak motto. • Najbardziej poruszyło mnie to, że hiszpańska wojna domowa została pokazana z perspektywy uczestnika – nie będącego jednak Hiszpanem, lecz zaangażowanym obcokrajowcem, który opisuje towarzyszy broni z własnego punktu widzenia. • Wiele na tych stronach przeczytamy o ludzkiej naturze, o jej dobrych i złych skłonnościach, o tym, że obie strony konfliktu działają w myśl zasady wet za wet, że wokół dużo jest kłamstwa, ale przecież „jeśli dana sprawa jest fundamentalnie słuszna, kłamstwo nie powinno mieć znaczenia”. • Ta powieść to ciągły korowód dylematów i pytań bez odpowiedzi, fatalistyczne miotanie się myśli. • Książkę czytałam w nowym tłumaczeniu, Rafała Lisowskiego. Na początku uwierała mnie nienaturalność językowa dialogów, nadużywanie i powtarzanie tych samych dziwacznych zwrotów, jakieś oryginalnie, starotestamentowo brzmiące wulgaryzmy. Zrozumiałam te językowe zabiegi po przeczytaniu „Słowa od tłumacza” – przekazana tam idea przekładu do mnie przemówiła i sprawiła, że inaczej spojrzałam na cały tekst. Tłumaczenia Bronisława Zielińskiego nie znam, dlatego nie mogę się do niego odnieść. • Dla mnie dużą zaletą tego wydania były przypisy, dzięki którym, między innymi, dowiedziałam się, jak ważną wojskową personą podczas hiszpańskiej wojny domowej był Karol Świerczewski. • Nie jestem ani wielką znawczynią prozy Hemingwaya, ani jego wielką fanką, a z jego dorobku znałam dotąd doskonałego według mnie „Starego człowieka i morze” oraz średnie „Pożegnanie z bronią”. „Komu bije dzwon” zrobił na mnie największe wrażenie i trafił na listę tytułów, do których moje myśli często wracają.