"Zaśnięcie Anisy. Opowieść o polskich starowierach" • Autor: Katarzyna Roman-Rawska. Moja ocena: 8/10. • "Zaśnięcie Anisy" to niezwykle interesująca publikacja, która przybliża nam mało znaną i tajemniczą społeczność polskich starowierów. Temat od dawna mnie intrygował, a autorka w sposób przystępny i klarowny wprowadziła mnie w ten zamknięty, fascynujący świat. Roman-Rawska po mistrzowsku łączy elementy reportażu z rzetelną wiedzą historyczną i naukową, co sprawia, że książka jest nie tylko wciągającą lekturą, ale również wartościowym źródłem wiedzy. • Forma reportażu pozwala czytelnikowi lepiej zrozumieć codzienne życie starowierców – ich obyczaje, tradycje i religijne praktyki. Autorka opisała życie starowierów w pełnym cyklu – od narodzin aż po rytuały związane z pogrzebem, co nadaje publikacji szeroki i kompleksowy charakter. • Cennym dodatkiem jest rozbudowana bibliografia, co rzadko zdarza się w literaturze reportażowej, a dla osób bardziej zain­tere­sowa­nych­ tematem stanowi doskonałe źródło do dalszych badań. Jeśli ktoś chciałby zgłębić temat starowierców jeszcze bardziej, polecam również książkę "Raskoł i sekty w Prawosławnej Cerkwi rosyjskiej" autorstwa Karola Dębińskiego. • Publikacja Roman-Rawskiej to nie tylko fascynujący obraz starowierców, ale także ważne świadectwo historyczne i kulturowe, które warto poznać.

"Tajna historia Mongołów" • Autor nieznany. Moja ocena: 10/10. • "Tajna historia Mongołów" to rewelacyjny utwór historyczny, który stanowi obowiązkową lekturę dla każdego, kto interesuje się Mongolią. Jest to kronika opisująca losy Chanatu Mongolskiego oraz rozwój tego ogromnego imperium, oferując unikalny wgląd w historię i kulturę tego wielkiego narodu. • Ciekawym elementem tej publikacji jest jej nietypowa forma graficzna. Książka jest dość podłużna (28 cm długości i 14 cm szerokości), co nadaje jej oryginalny charakter. Ilustracje są rozmieszczone w sposób przemyślany i doskonale współgrają z treścią, co sprawia, że całość jest nie tylko wartościowa merytorycznie, ale również wizualnie wciągająca. • Dodatkową wartość stanowi wstęp napisany przez Stanisława Kałużyńskiego, który jest jednocześnie tłumaczem dzieła. Jego komentarz wprowadza czytelnika w kontekst historyczny oraz kulturowy, co znacznie wzbogaca odbiór całości. Dzięki temu "Tajna historia Mongołów" staje się nie tylko kroniką historyczną, ale także dziełem pełnym głębi i znaczenia. • Polecam tę książkę wszystkim zainteresowanym tematyką mongolską – zarówno historykom, jak i pasjonatom historii Azji.

"Wszyscy jesteśmy nomadami" • Autor: Małgorzata Dzieduszycka-Ziemilska, Moja ocena: 6/10. • Książka "Wszyscy jesteśmy nomadami" Małgorzaty Dzieduszyckiej-Ziemilskiej to bardziej pamiętnik z podróży niż typowy reportaż. Sama narracja nie wyróżnia się szczególnie, choć autorka opisuje swoje doświadczenia z podróży po Mongolii, w tym interakcje z kierowcą, filmowcem oraz koleżanką. Perypetie te nie zawsze przyciągają uwagę, ale nadrabiają to wyjątkowe fotografie. • I to właśnie zdjęcia stanowią największy atut tej publikacji. Są one nie tylko piękne, ale wręcz hipnotyzujące, oddając w pełni surowość i piękno mongolskich krajobrazów. Po lekturze mam wrażenie, że sama oprawa wizualna mogłaby z powodzeniem funkcjonować jako osobny album fotograficzny, bez potrzeby rozwodzenia się nad detalami samej podróży. • Publikacja może być ciekawym uzupełnieniem dla osób już zaznajomionych z tematyką Mongolii, które szukają bardziej artystycznego spojrzenia na ten kraj. Jednak dla tych, którzy dopiero zaczynają swoją przygodę z Mongolią, lepiej sięgnąć po bardziej treściwe i informacyjne opracowania.

"Historia Mongolii" • Autor: Ludwik Bazylow, Moja ocena: 7/10. • Książka Ludwika Bazylowa "Historia Mongolii" to szeroko zakrojone opracowanie dziejów tego fascynującego kraju, które obejmuje okres od czasów preh­isto­rycz­nych­ aż po lata Mongolskiej Republiki Ludowej. Ze względu na datę wydania (1981), autor kończy swoją narrację na okresie socjalistycznym, nie wchodząc w wydarzenia późniejsze. • Bazylow szczegółowo opisuje nie tylko powstanie i rozwój Imperium Mongolskiego, ale także losy mongolskich podmiotów zależnych po jego upadku. Interesująco przedstawia relacje chińsko-mongolskie, ukazując wzajemne zależności polityczne i kulturowe. Choć nie używa wprost terminu "okupacja", to jego analiza chińskiej dominacji w Mongolii pozwala czytelnikowi wyciągnąć własne wnioski na ten temat. • Autor poświęca również sporo miejsca opisywaniu okresu, w którym Mongolia "nawróciła się" na socjalizm. Ponad 100 stron książki dotyczy szczegółowych ustaleń Zjazdów Mongolskiej Partii Ludowo-Rewolucyjnej, co pokazuje, jak - zdaniem autora - bardzo ten etap historii Mongolii był znaczący. Bazylow opisuje także brutalne metody, jakimi partia eliminowała wpływy lamajzmu, religii dominującej w mongolskim społeczeństwie, co świadczy o silnym wpływie reżimu na życie duchowe i społeczne narodu. • Warto zauważyć, że nie jest to wada samej książki, ponieważ kontekst historyczny jej powstania – rok 1981 – sprawia, że opisuje ona wydarzenia zgodnie z ówczesnym punktem widzenia. • Książka dostarczyła mi szerszego spojrzenia na mongolskie państwo i jego lud, a także skłoniła do refleksji nad tym, jak wielkie imperium, które niegdyś władało prawie całą Azją, zaledwie kilka stuleci później nie było w stanie obronić swoich własnych, znacznie zmniejszonych granic. Bazylow podkreśla również, że czasem przyjęcie określonego systemu politycznego staje się koniecznością, co ma szczególne znaczenie w kontekście historii Mongolii. • Polecam tę książkę miłośnikom historii, którzy chcą zgłębić tematykę Mongolii i jej zawiłych dziejów. Dla osób szukających bardziej powierzchownej wiedzy, publikacja może wydać się zbyt szczegółowa.

"Dawni Mongołowie" • Autor: Stanisław Kałużyński, Moja ocena: 9/10. • "Dawni Mongołowie" to druga publikacja Stanisława Kałużyńskiego, którą miałem okazję przeczytać po wcześniejszej lekturze jego książki "Imperium Mongolskie" (Warszawa, 1970). Tym razem autor ponownie oferuje solidne opracowanie dotyczące mongolskich ludów, zarówno przed powstaniem Imperium, jak i w jego trakcie. Publikacja liczy około 300 stron i zawiera kilkadziesiąt ilustracji, które, co warto podkreślić, są wyłączone z numeracji stron i wydrukowane na lepszej jakości papierze. Ilustracje te są czytelne i doskonale uzupełniają treść, przybliżając czytelnikowi realia mongolskiego życia. • Książka składa się z sześciu starannie zaplanowanych rozdziałów: • Stepowy Wicher • Step i Las • Niebo i Ziemia wobec nowych bogów • Plemię, ród i rodzina • Od chanatu do Imperium • Naród łuczników • Kałużyński w niezwykle wciągający sposób wprowadza nas w świat Mongołów, ukazując ich specyfikę kulturową oraz charakterystyczne dla nich życie na stepach. Z niezwykłą precyzją opisuje zarówno ich relację z przyrodą, jak i struktury społeczne, religijne oraz polityczne. Każdy rozdział to głęboka analiza ich historii i sposobu życia, a jednocześnie próba zrozumienia, jak z koczowniczych ludów wyłoniło się jedno z najpotężniejszych imperiów świata. • Dzięki tej książce dowiedziałem się wielu fascynujących szczegółów o ludziach, którzy niegdyś walczyli na ziemiach Europy, a dziś wydają się tak odlegli, zarówno w czasie, jak i przestrzeni. Autorowi udało się przedstawić Mongołów w sposób nie tylko rzetelny, ale i przystępny, co sprawia, że lektura wciąga od pierwszej do ostatniej strony. Mimo że publikacja pochodzi z 1983 roku, to wciąż jest aktualna jako książka historyczna, której wartość poznawcza nie traci na znaczeniu. • Gorąco polecam wszystkim zainteresowanym historią ludów stepowych oraz kulturą Mongolii – "Dawni Mongołowie" to obowiązkowa pozycja dla pasjonatów tego tematu.