Hańba • Autor: John Maxwell Coetzee • Moja ocena: 7/10 • „Hańba” to moja druga książka Coetzee i muszę przyznać, że zrobiła na mnie dużo lepsze wrażenie niż „Polak”. Choć fabuła nie należy do lekkich – wręcz przeciwnie, przytłacza powagą i niepokojem – od pierwszych stron wciąga swoim językiem oraz atmosferą. Autor prowadzi nas przez Południową Afrykę, ukazując nie tylko surowy krajobraz, ale też skomplikowane życie głównego bohatera, którego losy są pełne dramatyzmu i moralnych napięć. • To proza wymagająca i niewesoła, ale jednocześnie głęboka i wartościowa. Coetzee nie daje łatwych odpowiedzi, raczej prowokuje do refleksji nad winą, odpo­wied­zial­nośc­ią i miejscem człowieka w świecie pełnym przemian. Książka bez wątpienia warta lektury, choć zastanawiam się, czy zasługuje na miano absolutnego arcydzieła. • ** 21:57 * 21.08.2025 * 74/2025 *

Błoto słodsze niż miód. Głosy komunistycznej Albanii • Autor: Małgorzata Rejmer • Moja ocena: 9/10 • To poruszający i głęboko refleksyjny reportaż, który przenosi czytelnika do Albanii w czasach rządów Envera Hodży – państwa zamkniętego, izolowanego od reszty świata, w którym reżim komunistyczny przybrał jedną z najbardziej skrajnych i bezwzględnych form w Europie. • Małgorzata Rejmer oddaje głos zwykłym ludziom – tym, którzy doświadczyli codzienności w realiach wszechobecnego strachu, biedy i represji. Z kart książki wyłania się obraz społeczeństwa, w którym kontrola państwa sięgała każdej sfery życia, a najmniejsze odstępstwo od narzuconej ideologii mogło oznaczać więzienie, obóz pracy, a nawet śmierć. • Autorka w sposób mistrzowski łączy dokumentalną rzetelność z literacką wrażliwością. Jej narracja jest pełna detali – zarówno tych drastycznych, jak i subtelnych, pozwalających poczuć atmosferę albańskich ulic, domów i więzień. Reportaż nie tylko szokuje faktami, ale także pozwala zrozumieć mentalność ludzi wychowanych w warunkach permanentnej opresji, gdzie paradoksalnie „błoto” codzienności mogło być „słodsze niż miód”, jeśli oznaczało chwilę normalności czy odrobinę wolności. • Lektura nie pozostawia obojętnym. Zmusza do zadumy nad granicami ludzkiej wytrzymałości, nad tym, jak reżim może kształtować charaktery, relacje i całe pokolenia. To książka, która długo pozostaje w pamięci i która – mimo trudnego tematu – napisana jest językiem przystępnym, ale niepozbawionym głębi. • Gorąco polecam każdemu, kto chce poznać mniej znany, a niezwykle ważny fragment historii XX wieku oraz zrozumieć, czym był komunizm w swojej najbardziej bezwzględnej formie. • ** 22:57 * 13.08.2025 * 71/2025 *

Korzenie Polski • Autor: Przemysław Urbańczyk • Moja ocena: 7/10 • „Korzenie Polski” to interesująca publikacja poświęcona najw­cześ­niej­szym­ dziejom naszego państwa. Książka składa się z 27 rozdziałów, w których autor w sposób syntetyczny omawia poszczególne zagadnienia związane z kształtowaniem się państwowości polskiej. Zwięzłość języka jest niewątpliwą zaletą tej pozycji — narracja nie nuży i pozwala szybko przyswoić kluczowe informacje. Jednocześnie ta sama cecha może być odbierana jako wada: momentami odnosi się wrażenie, że niektóre tematy potraktowano zbyt ogólnie, pozostawiając niedosyt u czytelnika poszukującego pogłębionych analiz. • Na uznanie zasługuje transparentność autora, który we wstępie jasno określa „syntetyczny” charakter swojej pracy. Dla odbiorców pragnących poszerzyć wiedzę, publikacja została zaopatrzona w starannie opracowaną bibliografię, co stanowi istotny atut. • Od strony edytorskiej książka prezentuje się estetycznie: kolorowe ilustracje, dobrej jakości druk i przemyślany układ graficzny czynią lekturę przyjemną dla oka. Wydanie jest jednak w miękkiej oprawie; twarda okładka oraz szyty grzbiet z pewnością nadałyby jej większej trwałości i elegancji. Na szczególne wyróżnienie zasługuje okładka z piękną, przyciągającą wzrok grafiką, która doskonale oddaje historyczny charakter publikacji. • To wartościowa pozycja dla czytelników zain­tere­sowa­nych­ początkiem polskiej historii, stanowiąca solidne wprowadzenie do tematu, choć nie zastąpi pogłębionych opracowań naukowych. • ** 22:37 * 08.08.2025 * 70/2025 *

„Repatriant '45. Drogi Polaków na Ziemie Odzyskane” • Autor: Tomasz Bonek • Moja ocena: 7/10 • Tomasz Bonek w swojej książce podejmuje niezwykle ważny, a zarazem często pomijany temat powojennych przesiedleń Polaków na tzw. Ziemie Odzyskane. Tytułowe „drogi” rozumiane są tu zarówno dosłownie — jako fizyczne przemieszczanie się ludności — jak i metaforycznie, jako osobiste, społeczne i tożsamościowe przeobrażenia ludzi, którzy znaleźli się w nowej rzeczywistości, z dala od swoich korzeni. • Autor koncentruje się przede wszystkim na indywidualnych losach i wspomnieniach przesiedleńców, pokazując z bliska ich codzienność, niepewność, próby adaptacji oraz dramaty, jakie towarzyszyły im w procesie zasiedlania nowego terytorium. Reportaż ma charakter mocno dokumentalny, a jednocześnie emocjonalnie poruszający — niektóre sceny i obrazy zapisują się w pamięci na długo i skłaniają do refleksji nad tym, jak wysoką cenę zapłacili zwykli ludzie za zmiany granic po II wojnie światowej. • Na uwagę zasługuje również samo wydanie książki. Twarda oprawa, liczne fotografie oraz dbałość o estetykę czynią z niej nie tylko wartościową lekturę, ale również atrakcyjny wizualnie album historyczny. Ilustracje zostały dobrze dobrane i uzupełniają opowieść, pogłębiając jej przekaz. • Nie jest to pozycja pozbawiona niedociągnięć — miejscami książka sprawia wrażenie nieco frag­ment­aryc­znej­, a niektóre wątki mogłyby zostać szerzej rozwinięte. Mimo to uważam, że lektura zasługuje na uwagę, zwłaszcza dla osób zain­tere­sowa­nych­ historią społeczną Polski w okresie powojennym. • Publikację zdecydowanie polecam — to solidny reportaż, który przybliża mniej znane, ale niezwykle ważne aspekty powojennego losu Polaków. • ** 19:26 * 05.08.2025 * 69/2025 *

Każdy został człowiekiem • Autor: Piotr Nesterowicz • Moja ocena: 8/10 • „Każdy został człowiekiem” to mocny i poruszający reportaż, który skłania do refleksji nad doświadczeniem dorastania w powojennej Polsce. Piotr Nesterowicz przedstawia losy kilkorga bohaterów, których śledzimy od dzieciństwa aż po dorosłość. Prostota konstrukcji książki — linearna narracja skoncentrowana na indywidualnych historiach — okazuje się jej siłą. Autor subtelnie, ale konsekwentnie pokazuje, jak duży wpływ na życie opisywanych postaci miała propaganda komunistyczna, ale również bieda, alkoholizm i brak perspektyw, które char­akte­ryzo­wały­ realia lat 50. w Polsce Ludowej. • Najbardziej poruszyły mnie opisy powszechnej nędzy, społecznego przyzwolenia na drobne kradzieże oraz wszechobecnego alkoholizmu — zjawisk nie tyle marginalnych, co wręcz systemowych. Nesterowicz unika jednak łatwego moralizowania, zamiast tego ukazując, jak ideologiczna indoktrynacja kształtowała wyobrażenia bohaterów o przyszłości, często zderzając się boleśnie z brutalną rzeczywistością. Szczególnie wyrazisty jest tu rozdźwięk między idealizowanym obrazem świata, wpojonym młodym ludziom przez system, a dorosłym życiem, które okazało się dalekie od obietnic i wzorców. • Styl pisarski autora zasługuje na szczególną uwagę — Nesterowicz pisze językiem oszczędnym, ale wyrazistym. Nie epatuje patosem, nie sili się na stylistyczne ozdobniki — jego narracja jest przejrzysta, a przez to sugestywna. Takie podejście przywodzi na myśl najlepsze tradycje polskiego reportażu literackiego: autor nie ocenia, nie tłumaczy się za swoich bohaterów, nie stawia siebie w centrum opowieści. Daje im głos, jednocześnie kreśląc tło społeczne i historyczne z dużą precyzją i odpo­wied­zial­nośc­ią. • W efekcie powstaje książka, która nie tylko przybliża realia powojennej Polski, ale również stawia pytania o tożsamość, dojrzewanie, lojalność i marzenia, które musiały zostać skonfrontowane z rzeczywistością społeczno-polityczną. To przykład reportażu głęboko humanistycznego, dalekiego od publicystyki, a bliskiego świadectwu epoki. • Polecam tę publikację każdemu, kto interesuje się historią społeczną PRL, ale też tym, którzy szukają literatury zaangażowanej, uważnej i dalekiej od uproszczeń. To reportaż, który zostaje w pamięci i skłania do dalszych przemyśleń. • ** 19:42 * 03.08.2025 * 68/2025 *