Cytując głównego bohatera „Powrotu…” mam ochotę zawołać: „wielkie nieba czarne i niebieskie”, jakaż to przystępna i fascynująca literatura! • O zagubieniu, odstawaniu od ogółu, byciu nierozumianym i nierozumiejącym innych. • Chylę czoła przed swoistym wizjonerstwem Lema i stworzeniem przed sześćdziesięcioma laty takiego obrazu „nowego” świata i „nowych” ludzi. • Zachęcam do zapoznania się, chociażby po to, by poznać (nie mieszczącą mi się w głowie) metodę betryzacji. • A tak prywatnie, to marzą mi się roboty układające ubrania w szafach po powrocie z podróży.

Bardzo się bawiłam słuchając „Dzienników gwiazdowych”. Myślę, że Stanisław Lem bawił się jeszcze bardziej - pisząc je. • Ijon Tichy niczym kosmiczny James Bond raz po raz wyrusza na misje specjalne, które niekiedy przywodzą mi na myśl podróże pana Kleksa. • Moją ulubioną wyprawą, była ta z numerem dwadzieścia, w której zadaniem najwyższej wagi było poprawienie historii świata. Och, działo się tam, działo. • No i te nazwy. Niby oczywiste. Nic bardziej mylnego, bo DUPKI to dyssypatory układowe powolnej kompensacji. 😉 • A na koniec motto: • „Ale tacy już są ludzie. Dają chętniej wiarę najbardziej nieprawdopodobnym bzdurom aniżeli autentycznym faktom.” • I jestem bardzo ciekawa, czy ten najbardziej popularny pleonazm był zamierzony.

„Każde pokolenie musi przejść własną próbę jakości. Dla jednych jest to powstanie, dla innych wojna. Dla młodych ludzi, o których mówiono, że są pokoleniem pozbawionym ideałów, taką próbą była powódź”. • Bardzo mi się ten powyższy komentarz do jednego z powodziowych zdjęć spodobał. Zresztą nie tylko ten. • Mariusz Urbanek stworzył niezwykły, bardzo emocjonalny fotoreportaż. I mimo że to bardziej album niż reportaż, i przede wszystkim to zdjęcia relacjonują dzieje żywiołu, bez komentarzy autora powyższy zbiór fotografii nie miałby tej refleksyjnej wymowy, bo mistrz Urbanek jak rasowy impresjonista stara się opisać uchwyconą na zdjęciu, minioną dopiero co, chwilę. • I widzimy wiele obliczy kataklizmu: straszne i przerażające, przygnębiające, rzewne, wzruszające, ale też zabawne i wesołe – wszystkie bardzo, bardzo prawdziwie. • Zdjęcia robią wrażenie! • W sytuacjach zagrożenia słychać i widać nie tylko lament, płacz i zgrzytanie zębów. Dla odwrócenia uwagi, dla odreagowania powstają powodziowe dowcipy, a niektóre ze zdjęć pokazują dobitnie, czym jest ironia losu.

Okazuje się, że niewiele do tej pory wiedziałam o Jerzym Waldorffie. No właśnie, Waldorffie, a może Walldorfie lub Jerzym Preyssie? Mariusz Urbanek to wyjaśni. Opowie też o tym, dlaczego mieszkańcy Kartuz niekoniecznie lubili tego społecznika i dlaczego za nim wołali: „Bierzmy kije do golfa i idźmy na Waldorffa”. • Zawsze uważałam Jerzego Waldorffa za ikonę walki o polską kulturę i dziedzictwo narodowe. Dzięki niemu i jego społecznych akcjach udało się osiągnąć bardzo wiele. Urbanek obok dziejów życia, akcji społecznikowskich, kariery publicystycznej i literackiej pokazał również jego osobowość i charakter. Te podobały mi się jednak mniej. Dość chimeryczny, zbyt pewny siebie i swoich sprawczych mocy, chociaż, może właśnie te cechy pomogły mu te wszystkie cele zrealizować? Język zaś pan Jerzy miał niewyparzony i siekł adwersarzy, tak w mowie, jak i w piśmie, ciętymi i wiele mówiącymi ripostami i porównaniami. • Nie będę zdradzać wszystkich tajemnic i bardziej lub mniej chlubnych osiągnięć tego publicysty i pisarza, krytyka muzycznego i wielkiego działacza społecznego, ponieważ książka opowiada o tym fenomenalnie. • Według mnie najpiękniej o swoim długoletnim przyjacielu napisał Stefan Kisielewski. I tak naprawdę te jego słowa wystarczyłyby za opinię tej książki. • „Można się na niego wściekać za czepianie się i bufonadę, kontrowersyjność i polemiczne szarże, ale nie można nie docenić, jak kunsztownie spaja epoki, opowiada młodym o przeszłości, ślepym o kolorach, a głuchym o muzyce. Anachronicznie staroświecki, a jednocześnie nowoczesny jak radio i telewizja. Żyjący w wymyślonym i stworzonym przez siebie azylu”.

„Leopold potrafił się stworzyć”. • Już nie pamiętam czyje to słowa przywołał Mariusz Urbanek w biografii o Tyrmandzie. I jak je traktować? Jako zarzut czy zaletę? • Biografia jest smutna. Jej autor jest enigmatyczny jak nigdy dotąd i niewiele ma do powiedzenia, bo głos oddał tym, którzy Tyrmanda znali, ale jak się okazuje wcale nie lubili, a jednak spędzali z nim czas. Większość wypowiadających się ma wielki żal do pisarza, za przedstawienie ich sylwetek w bardzo krzywym zwierciadle w zjadliwej powieści z kluczem - „Życie towarzyskie i uczuciowe”. • Jedynie kilka osób z otoczenia Tyrmanda wypowiada się o nim pozytywnie, w miarę pozytywnie lub neutralnie i są to m. in.: Barbara Hoff, Alina Janowska, Agnieszka Osiecka i Tadeusz Konwicki. • I chociaż nie znam człowieka, to na przekór wszystkim niezadowolonym, zniesmaczonym i obrażonym „znajomym” Tyrmanda, którzy niefajnie wypowiadali się o nim, czuję do Leopolda nić sympatii, za tę jego ekstrawagancję i nonkonformizm. • Tak mi się skojarzyło, że Tyrmand to taki warszawski Truman Capote, obnażający z masek pięknych, sławnych i bogatych. Oczywiście siebie oszczędzając. • Nie wiem co miał na myśli Urbanek nadając tej biografii tytuł: „Zły Tyrmand”. Można bowiem ten tytuł interpretować dwuznacznie. • Zły jako nieżyczliwy, niesympatyczny, zadzierający nosa, złośliwy - dokładnie taki, jakim widzieli go mniej i bardziej znajomi mu ludzie ze środowiska. • I „Zły”, jako super bohater z jego sztandarowej książki, walczący po dobrej stronie mocy. • Czyli w końcu jaki ten Tyrmand był? Dobry czy zły? • Postawa autora tej biografii, który nie opowiada się po żadnej ze stron, nie pochwala, ani nie gani i przez to daje możliwość wyrobienia sobie opinii utwierdza mnie tylko w tym, że Mariusz Urbanek dobrym biografem jest.