Oryginalnie brzmiący tytuł „Mahabharata” oznacza wielką opowieść o walce Bharatów. Wielką dosłownie, ponieważ ten indyjski epos uznawany jest za najdłuższy na świecie, ośmiokrotnie dłuższy od Iliady i Odysei razem wziętych. • A i ja czytałam go w rekordowo długim czasie, bynajmniej nie ze względu na jego rozmiary, ale na znużenie opisem walk toczących się pomiędzy dwoma rodami - Pandawów i Kaurawów. Wielka bitwa pomiędzy nimi trwała niby tylko osiemnaście dni, ale jak te dni się dłużyły i ile miejsca w tekście zajmowały! Wojownicy zaś rażeni coraz to nowszymi superbroniami ginęli nie w tysiącach, ale w milionach. W końcu to Indie. • Trudno docenić mi „Mahabharatę” tak, jak cenię greckie eposy, bo przede wszystkim kultura europejska jest mi zdecydowanie bliższa, po drugie to najnowsze wydanie hinduskiej epopei, które dane było mi poznać, przetłumaczone zostało uproszczonym, współczesnym językiem nijak mającym się do starożytnego etosu, który reprezentuje. • A i tak moje wrażenia po ponad pół roku od przeczytania są przychylniejsze niż wówczas, gdy mozół przedzierania się przez opis walk pod Kurukszetrą, strasznie mnie nudził. • Oprócz reprezentowanych w tej świętej dla Hindusów księdze wytycznych w kwestii norm i wartości fundamentalnych, mamy obraz wojny totalnej. • „Z sześciu milionów żołnierzy pozostał już tylko milion. Wiedzieli, że wojna zakończy się, dopiero gdy wszyscy z nich zginą”. • Mircea Eliade napisał: „Mahabharata opisuje koniec jednego świata, po którym następuje nowy świat”, ale ten nadchodzący świat, to czas kalijugi, ciemności, upadku zasad i dobrych obyczajów. • Do mnie, najdobitniej ze wszystkich mądrości, przemówił pacyfistyczny wymiar „Mahabharaty”.

Miałam nadzieję, że romantyczne wiersze Williama Blake’a zachwycą mnie na równi z utworami jego nieco starszego, mieszkającego po sąsiedzku w Szkocji kolegi po piórze, Roberta Burnsa. Nadzieje okazały się płonne. Nie poczułam mięty do poezji Blake’a. • Motywy i tematy oraz nastrojowość zawarte w większości tych wybranych poezji nie wzbudziły mojego zachwytu, nie porwały i nawet nie zaciekawiły. Były wiersze, które odczułam bardziej, ale potężna większość po prostu mnie nużyła. • Z tych, na które zwróciłam uwagę, jest ten zatytułowany: • „Gruda i kamyk”. • „Miłość nie szuka nigdy siebie • Ani o siebie ma staranie; • Miłowanemu tworzy niebo • I tam, gdzie piekieł są otchłanie. • Tę pieśń śpiewała gruda gliny • Deptana bydła racicami; • Lecz ze strumienia kamyk mały • Tymi zaćwierkał jej słowami: • Jedynie siebie miłość szuka; • Dla swego szczęścia i rozkoszy • Miłowanego spętać pragnie; • Wbrew niebu mury piekieł wznosi”.

Przeczytałam ponownie „Martina Edena” po wielu, wielu latach i trochę żałuję. • W idealistycznej młodości bardziej emocjonalnie odbierałam koleje życia bohatera. Wtedy jego postawa, samozaparcie i zasady, którymi się kierował, wywarły na mnie ogromne wrażenie i wielkie poczucie solidarności. Te odczucia spotęgowały się jeszcze po poznaniu biografii Londona, „Żeglarz na koniu”, która dodatkowo uwypukliła niezwykłe życie amerykańskiego nowelisty. • I ta suma wrażeń była dotąd we mnie mocno zakorzeniona, gdy z nostalgią wracałam myślami do „Martina Edena”. • Będąc na obecnym etapie życia, gdy idealizm ustąpił pola racjonalizmowi, sceptycyzmowi i pragmatyzmowi, nie byłam w stanie przywołać czytelniczej aury sprzed lat. • Obecnie, w trakcie i po wysłuchaniu książki, kołatało mi w głowie: „Ach ci naiwni idealiści, tak krótko żyją”. • Niestety i lektor nie zestroił się z moimi potrzebami, i nie pomógł w odbiorze tekstu.

Te opowiadania Janusza Domagalika powstały blisko sześćdziesiąt lat temu, ale problemy ówczesnych nastolatków niewiele różnią się od tych, które trapią współczesną młodzież, jedynie kontekst społeczny można będzie przybliżyć. • Autor mądrze i naturalnie, bez moralizatorstwa stawia swoich bohaterów przed życiowymi barykadami, które trzeba jakoś pokonać. Pytanie brzmi: jak? Zakończenie nie zawsze przynosi gotową odpowiedź. • Każda historia to inny drogowskaz, który prowadząc do celu, stawia czytelnika przed nowymi wątpliwościami.

W tym, wydanym przez Wydawnictwo Literackie, zbiorku znajduje się dziesięć felietonów, tych wybranych z Elle, a że nie czytałam tego miesięcznika to i publikowanych na jego łamach tekstów Doroty Terakowskiej też nie znałam. • Najbardziej podobał mi się „Piąty talerz” i „Oglądalność, ufff…”, ale… • Napisane nieco ponad dwadzieścia lat temu teksty zestarzały się, straciły swą pierwotna świeżość. Raził mnie również lekceważący stosunek autorki do tych wszystkich, którzy reprezentują szeroko pojęte masy, do ludzi skupionych za bardzo na mieć, wyglądać i być na topie. Podzielam przekonania autorki względem owczego pędu, ignorancji oraz głupoty, jednak nie akceptuję protekcjonalizmu. • Cienka jest granica między ironią a złośliwością, a w tych tekstach, miałam wrażenie, została ona przekroczona. Zabrakło klasy.