• Książka ta w pewnym sensie ma charakter biograficzny. Zawiera relacje dawnej sanitariuszki z warszawskiego szpitala polowego przy ulicy Konopczyńskiego. Powstała ona przede wszystkim dzięki uporowi jej autorki Marii Zatryb – Baranowskiej pseudonim „Adela”, która mimo traumatycznych przeżyć zdołała obrać w słowa swe wspomnienia. Całość została udokumentowana oraz opatrzona licznymi zdjęciami, które dzięki córce autorki, Barbarze Dąbrowskiej zachowały się w tak dobrym stanie. Relacja Marii Baranowskiej jest dowodem niezwykłego bohaterstwa jakim się wykazała nie tylko ona, ale również współpracujące z nią wówczas osoby, które służbę w Powstaniu traktowały jako naturalny obowiązek wobec Ojczyzny. Spisane przez „Adelę” wspomnienia dotyczą wydarzeń związanych z Powstaniem, jak i czasów krótko po jego zakończeniu, czyli zwyczajnie rzecz ujmując tułaczki. Po wojnie autorka osiadła w Wielkopolsce. Na początku przez krótki okres mieszkała oraz pracowała wraz ze swoją rodziną w Lesznie, a od 1955 roku na stałe związała się z Poznaniem. Tutaj też zmarła w 1993 roku, a jej ciało pochowano na junikowskim cmentarzu. Jednakże mimo przymusowej ucieczki z Warszawy w imię ochrony życia swego oraz bliskich, „Adela” niemalże rok w rok wracała na swoją powstańczą uliczkę w stolicy. Mimo tak bolesnych przeżyć, jak się później okazało Powstanie to było dla niej najtrudniejszym, a zarazem najpiękniejszym życiowym doświadczeniem.
Autorka w swojej pracy w nowatorski sposób podjęła się omówieniu zagadnienia, w jaki sposób kultura odpowiedziała na przebieg modernizacji na terenach Rosji i Iranu przełomu XIX i XX wieku. • W swej wnikliwej rozprawie zajęła się szerokim spektrum problemów. Głównym zamiarem badaczki było uwidocznienie zarówno wspólnych cech, jak i różnic w przemianach obu państw. Ukazała podobieństwa w początkowej reakcji kultury rosyjskiej i irańskiej na kulturę zachodnią – fascynację nią, a jednocześnie pragnienie niezależności i przywiązanie do tradycji. • Skupiła się przede wszystkim na badaniach nad inteligencją rosyjską i irańską, rozważała, jak rosyjska literatura wpłynęła na rozpowszechnianie idei wolności oraz jaki miała wpływ na rozmaite sfery życia społecznego. • Omówiła m. in. zagadnienia kultury i języka, ukazała grupy kulturotwórcze jako konkretne zjawisko na tle abstrakcyjnego fenomenu kultury, postawiła pytania o istotę języka i jego rolę w kulturze. Zajęła się analizą problemową wybranych zjawisk zachodzących w omawianych państwach, snuła rozważania o pierwszym symbolu identyfikacji grupowej społeczeństwa, oceniła rolę prekursorów idei indywidualizmu w Iranie i Rosji, dokonała także interesujących porównań i podsumowań. • Celem autorki było przede wszystkim przedstawienie, w jaki sposób kultury „komunikują się”, jak przebiega dialog między ludźmi, należącymi do różnych kultur oraz jakie są i mogą być skutki dobrego lub złego zrozumienia partnera w dialogu. • Opracowała : Barbara Misiarz • Publiczna Biblioteka Pedagogiczna w Poznaniu
foo