• Wyspa Hobsona • Autor: Stefan Themerson • Moja ocena: 5/10 • „Wyspa Hobsona” to powieść, która pozostawiła mnie z mieszanymi uczuciami. Z jednej strony jest spójna i konsekwentnie skonstruowana, z drugiej – trudno jednoznacznie uchwycić, o czym tak naprawdę opowiada. Narracja chwilami sprawia wrażenie enigmatycznej i wymykającej się jasnej interpretacji. • Niektóre fragmenty są wręcz niesmaczne, a balansowanie autora na granicy prowokacji i absurdu chwilami wydaje się sztuczne i niepotrzebnie drastyczne. Tematyka, choć potencjalnie intrygująca, pozostaje jakby w półcieniu – całość sprawia wrażenie dość szarej i przytłumionej, nie dając satysfakcji z lektury. • To książka dla czytelnika, który ceni literaturę eksperymentalną i gotów jest mierzyć się z niej­edno­znac­znoś­cią. Dla mnie jednak była to lektura wymagająca, a zarazem nie do końca nagradzająca ten wysiłek. • „Wyspa Hobsona” Stefana Themersona to powieść eksperymentalna z 1969 r., uznawana za jedną z bardziej nietypowych w jego dorobku. Nie jest to klasyczna fabuła z wyraźną intrygą, lecz raczej literacki eksperyment łączący groteskę, filozoficzną parabolę i satyrę społeczną. • Kilka najczęściej podkreślanych cech: • Alegoria władzy i wolności – tytułowa wyspa staje się metaforą zamkniętej społeczności, w której ujawniają się mechanizmy władzy, przymusu i konformizmu. • Ironia i absurd – Themerson bawi się logiką zdarzeń, stosuje humor i paradoks, by pokazać, jak łatwo człowiek przesuwa granice moralności. • Forma i język – narracja jest fragmentaryczna, chwilami przypomina esej filozoficzny, chwilami groteskową opowieść; autor wplata gry słów i pastisz. • Filozoficzne pytania – pod powierzchnią fabuły kryją się rozważania o naturze człowieka, odpo­wied­zial­nośc­i, granicach wolności i sensie istnienia. • Wielu czytelników odbiera książkę jako trudną, lecz intelektualnie prowokującą: to bardziej literacki eksperyment i pole do refleksji niż „wciągająca historia”. Dlatego opinie są skrajne – jedni cenią jej oryginalność, inni czują się znużeni i zdezorientowani. • ** 20:53 * 29.09.2025 * 87/2025 *
Autorka w swojej pracy w nowatorski sposób podjęła się omówieniu zagadnienia, w jaki sposób kultura odpowiedziała na przebieg modernizacji na terenach Rosji i Iranu przełomu XIX i XX wieku. • W swej wnikliwej rozprawie zajęła się szerokim spektrum problemów. Głównym zamiarem badaczki było uwidocznienie zarówno wspólnych cech, jak i różnic w przemianach obu państw. Ukazała podobieństwa w początkowej reakcji kultury rosyjskiej i irańskiej na kulturę zachodnią – fascynację nią, a jednocześnie pragnienie niezależności i przywiązanie do tradycji. • Skupiła się przede wszystkim na badaniach nad inteligencją rosyjską i irańską, rozważała, jak rosyjska literatura wpłynęła na rozpowszechnianie idei wolności oraz jaki miała wpływ na rozmaite sfery życia społecznego. • Omówiła m. in. zagadnienia kultury i języka, ukazała grupy kulturotwórcze jako konkretne zjawisko na tle abstrakcyjnego fenomenu kultury, postawiła pytania o istotę języka i jego rolę w kulturze. Zajęła się analizą problemową wybranych zjawisk zachodzących w omawianych państwach, snuła rozważania o pierwszym symbolu identyfikacji grupowej społeczeństwa, oceniła rolę prekursorów idei indywidualizmu w Iranie i Rosji, dokonała także interesujących porównań i podsumowań. • Celem autorki było przede wszystkim przedstawienie, w jaki sposób kultury „komunikują się”, jak przebiega dialog między ludźmi, należącymi do różnych kultur oraz jakie są i mogą być skutki dobrego lub złego zrozumienia partnera w dialogu. • Opracowała : Barbara Misiarz • Publiczna Biblioteka Pedagogiczna w Poznaniu
foo