• Książkę wypożyczyłam po obejrzeniu i przestudiowaniu okoliczności powstania polskiego filmu 'Głos pustyni' z 1932 roku, jednak jakież było moje zdziwienie kiedy czytając okazało się, iż scenarzyści zaczerpnęli z powieści zaledwie kilka aspektów, a fabuła książki była dla mnie zupełnie nowa. Spodziewając się lekko przestarzałej formy - wszak to powieść z 1928 roku, z którego zresztą pochodzi pierwsze wydanie - a także niezbyt wyszukanej formy, bo przecież książka pochodzi z okresu egzotycznemu boom'u na 'dessert romance', otrzymałam naprawdę świetną rozrywkę. Niestety autor powieści, Antoni Ferdynand Ossendowski, o którym - jak można przekonać się z historii - pamięć była kolektywnie usuwana zarówno z polskiej świadomości, jak i z bibliotek, jest obecnie kompletnie zapomniany, co jest niepowetowaną stratą, ponieważ jego twórczość z wielu powodów to naprawdę wyjątkowy element polskiej literatury. A w 'Sokole pustyni' mamy wszystko, czego potrzebujemy w świetnie skonstruowanej powieści przygodowej, ba, nawet z polskimi elementami patriotycznymi i historycznymi. Książka jest głęboko osadzona w muzułmańskim świecie, co genialnie podkreślają niezliczone zwroty w językach arabskich, którymi posługują się bohaterowie, a kolejne opisy pustynnego żywiołu przenoszą czytelnika w duszną atmosferę piaskowego klimatu. Główna postać Sokoła Pustyni to jakby zderzenie dwóch, kontrastujących ze sobą, pozornie niemożliwych w koegzystencji kultur, ale paradoksalnie w ogóle nie traci on na wiarygodności, za to postać Ireny Oranowskiej to bodajże jeden z pierwotypów 'nowoczesnej dziewczyny', spop­ular­yzow­anej­ w latach dwudziestych XX wieku, sama decydująca o swoim losie studentka z Sorbony, zresztą postacie drugoplanowe również jakością zarysu nie odstają od głównych bohaterów, pozostając z nimi w bliskich relacjach. Mimo pozornej niepoprawności politycznej, powieść z całą stanowczością zasługuje na drugą szansę, swoiste odkurzenie i zwyczajne sprawdzenie co ma do zaoferowania - a ma bardzo wiele.
Autorka w swojej pracy w nowatorski sposób podjęła się omówieniu zagadnienia, w jaki sposób kultura odpowiedziała na przebieg modernizacji na terenach Rosji i Iranu przełomu XIX i XX wieku. • W swej wnikliwej rozprawie zajęła się szerokim spektrum problemów. Głównym zamiarem badaczki było uwidocznienie zarówno wspólnych cech, jak i różnic w przemianach obu państw. Ukazała podobieństwa w początkowej reakcji kultury rosyjskiej i irańskiej na kulturę zachodnią – fascynację nią, a jednocześnie pragnienie niezależności i przywiązanie do tradycji. • Skupiła się przede wszystkim na badaniach nad inteligencją rosyjską i irańską, rozważała, jak rosyjska literatura wpłynęła na rozpowszechnianie idei wolności oraz jaki miała wpływ na rozmaite sfery życia społecznego. • Omówiła m. in. zagadnienia kultury i języka, ukazała grupy kulturotwórcze jako konkretne zjawisko na tle abstrakcyjnego fenomenu kultury, postawiła pytania o istotę języka i jego rolę w kulturze. Zajęła się analizą problemową wybranych zjawisk zachodzących w omawianych państwach, snuła rozważania o pierwszym symbolu identyfikacji grupowej społeczeństwa, oceniła rolę prekursorów idei indywidualizmu w Iranie i Rosji, dokonała także interesujących porównań i podsumowań. • Celem autorki było przede wszystkim przedstawienie, w jaki sposób kultury „komunikują się”, jak przebiega dialog między ludźmi, należącymi do różnych kultur oraz jakie są i mogą być skutki dobrego lub złego zrozumienia partnera w dialogu. • Opracowała : Barbara Misiarz • Publiczna Biblioteka Pedagogiczna w Poznaniu
foo