Dzieje Narodu i Państwa Polskiego: Liberum veto

Liberum veto (łac. wolne nie pozwalam), zasada ustrojowa Rzeczypospolitej Obojga Narodów, dająca prawo każdemu z posłów biorących udział w obradach sejmu do zerwania ich i unieważnienia podjętych na niej uchwał. Dość powszechnie, choć niesłusznie, uważa się, że po raz pierwszy zerwał Sejm używając liberum veto poseł trocki Władysław Siciński (klient hetmana wielkiego litewskiego - Janusza Radziwiłła) w 1652. Jednak w rzeczywistości Siciński nie zgodził się jedynie na kontynuowanie obrad sejmu poza prawnie przewidziany czasem 6 tygodni. Dopiero w 1669 w Krakowie zerwania obrad dokonał poseł kijowski Adam Olizar, natomiast w 1688 roku zerwano sejm przed obraniem marszałka, czyli przed formalnym ukonstytuowaniem się sejmu. Ogółem w XVII-XVIII wieku sejm zerwano 73 razy. W pierwszej połowie XVIII wieku Sejmy zrywano często, natomiast po roku 1764 liberum veto wyszło praktycznie z użycia: zasada jednomyślności nie dotyczyła bowiem sejmów skonfederowanych, posłowie zawiązywali więc konfederację na początku obrad, aby zapobiec ich zerwaniu. Skonfederowany był też sejm grodzieński w 1793, który zatwierdził II rozbiór Rzeczypospolitej oraz traktaty z Rosją i Prusami na życzenie zaborców. Liberum veto zostało zniesione przez Konstytucję 3 Maja, która wprowadziła zasadę większościową na stałe.