• Nie znam powieści Lema, do czego chcę się przyznać na samym początku. Nigdy nie byłam (i nadal permanentnie nie jestem) fanką science fiction, latających maszyn w przestrzeni galaktycznej, czy innych form życia aniżeli to ziemskie. Ale sięgając po Orlińskiego i strona po stronie zaczytując się w biografii Lema, odkryłam chyba tą stronę człowieka, jaka mnie ciekawi. Tą drugą stronę pisarza, który jest ludzki, ma słabości i pasje, ma niep­rzet­łuma­czal­ne dla nikogo wizje. Poznałam mężczyznę, ojca, literata i mechanika samochodowego. • Sięgamy od czasów dorastania i normalności, po rzemieślniczą pracę, wyróznienia i próby odcięcia się od codzienności, która coraz bardziej uwierała. Pojawia się cenzura słowa i całego tekstu. Nadchodzi bowiem 1981 rok i nadzieje ludzi zostają całkowicie zaprzepaszczone. Lema również. Zaczyna się kolejny etap życia, kolejny etap zawodu. I ten okres wydaje mi się najciekawszy. Pisarz, człowiek ciągle szukający zarobku - naciągający równocześnie trzy wydawnictwa na jeden tekst o innym tytule. Pisarz szukający zarówno spokoju, jak i emocji w zawodzie zarobkowym - jedynym zawodzie, jaki potrafi i z którego utrzymuje całą rodzinę, szuka wyciszenia umysłu i ucieczki jednocześnie. Rzeczywistość jest okrutna, brutalna i jakże dołująca. Szara. Lem niejednokrotnie wpada w depresję i marazm, pisząc zaś łatwiej mu się skryć i przetrwać. Pisanie o maszynach latających, klimacie okołoziemskim i wymyślanie imion oraz żyć istot z innych planet staje się lekiem na codzienność. Lecz ten lek z każdym miesiącem będzie podawany w coraz mniejszych dawkach. Lem cierpi na brak weny. Do tego wraz z przybywającymi latami dochodzą kłopoty zdrowotne; astma, stawy, cukrzyca. Wiele czynności sprawia coraz więcej problemów. Fantastyka to droga zapomnienia lecz i fantazja z upływem lat się zmienia. Wyobraźnia nie jest tak bujna, jak za młodych lat. Traci wigor, staje się marzeniem, które trudno przerzucić na papier. • Lecz nie szukając daleko, Orliński przy pisaniu biografii Lema posługuje się niczym innym, jak wyobraźnią i fantastyką jednocześnie. Bazując na wyciągniętych skądś zdaniach, czy tekstach osób, które go znały, buduje „nowe”, a może „no samo” życie Lema. Uznaje za prawdopodobne to, czy tamto, maluje przed czytelnikiem obraz taki lub inny. Wyobraża sobie zachowanie lub klimat i w samym centrum umieszcza Lema. Niewiele jest tu autentycznie odtworzonych nastrojów chwil, brak dokumentów i nagrań. Lecz zachowana szeroka korespondencja innych lub wspomnienia otwierają taką furtkę dla wyobraźni. Do fantastycznej wyobraźnie na wzór i upodobanie mistrza Lema.
  • Raczej dla tych, którzy wszystko Lema już przeczytali i chcieliby poznać ulubionego autora. Ale i ci, którzy znają zaledwie "Solaris" i pilota Pirxa, przeczytali z ciekawością, bo dużo tu i o minionych czasach, i historycznych już absolutnie realiach.
Autorka w swojej pracy w nowatorski sposób podjęła się omówieniu zagadnienia, w jaki sposób kultura odpowiedziała na przebieg modernizacji na terenach Rosji i Iranu przełomu XIX i XX wieku. • W swej wnikliwej rozprawie zajęła się szerokim spektrum problemów. Głównym zamiarem badaczki było uwidocznienie zarówno wspólnych cech, jak i różnic w przemianach obu państw. Ukazała podobieństwa w początkowej reakcji kultury rosyjskiej i irańskiej na kulturę zachodnią – fascynację nią, a jednocześnie pragnienie niezależności i przywiązanie do tradycji. • Skupiła się przede wszystkim na badaniach nad inteligencją rosyjską i irańską, rozważała, jak rosyjska literatura wpłynęła na rozpowszechnianie idei wolności oraz jaki miała wpływ na rozmaite sfery życia społecznego. • Omówiła m. in. zagadnienia kultury i języka, ukazała grupy kulturotwórcze jako konkretne zjawisko na tle abstrakcyjnego fenomenu kultury, postawiła pytania o istotę języka i jego rolę w kulturze. Zajęła się analizą problemową wybranych zjawisk zachodzących w omawianych państwach, snuła rozważania o pierwszym symbolu identyfikacji grupowej społeczeństwa, oceniła rolę prekursorów idei indywidualizmu w Iranie i Rosji, dokonała także interesujących porównań i podsumowań. • Celem autorki było przede wszystkim przedstawienie, w jaki sposób kultury „komunikują się”, jak przebiega dialog między ludźmi, należącymi do różnych kultur oraz jakie są i mogą być skutki dobrego lub złego zrozumienia partnera w dialogu. • Opracowała : Barbara Misiarz • Publiczna Biblioteka Pedagogiczna w Poznaniu
foo