• Prezentujemy polską edycję (uzupełnioną o najnowsze badania) książki znanego rosyjskiego historyka • Nikity Pietrowa, wiceprzewodniczącego Stowarzyszenia „Memoriał”. Książka ukazała się w Moskwie w 2011 r. pod tytułem Oprawcy. Oni spełniali zamówienia Stalina. „Cała ta książka jest tak naprawdę o Stalinie” • – pisze autor. Rzeczywiście, chociaż żaden rozdział nie dotyczy wprost generalissimusa, jego osoba jest obecna praktycznie na wszystkich stronach. • Z punktu widzenia polskiego czytelnika szczególnie ważne są rozdziały poświęcone zbrodni katyńskiej, • gdzie autor po raz pierwszy zamieszcza tak pełną listę zbrodniarzy sowieckich uczestniczących w tym mordzie. Ich nazwiska są w materiałach śledztwa katyńskiego prowadzonego przez prokuraturę wojskową najpierw sowiecką, potem rosyjską w latach 1990–2004. Większość tych dokumentów została jednak utajniona, • ale zanim to się stało, część znalazła się w rękach badaczy. • Inny rozdział książki, pt. „Mały Katyń”, dotyczy wciąż niewyjaśnionej do końca zbrodni popełnionej w 1945 r. • przez NKWD na polskich żołnierzach podziemia i ludności cywilnej (tzw. obława augustowska).
Autorka w swojej pracy w nowatorski sposób podjęła się omówieniu zagadnienia, w jaki sposób kultura odpowiedziała na przebieg modernizacji na terenach Rosji i Iranu przełomu XIX i XX wieku. • W swej wnikliwej rozprawie zajęła się szerokim spektrum problemów. Głównym zamiarem badaczki było uwidocznienie zarówno wspólnych cech, jak i różnic w przemianach obu państw. Ukazała podobieństwa w początkowej reakcji kultury rosyjskiej i irańskiej na kulturę zachodnią – fascynację nią, a jednocześnie pragnienie niezależności i przywiązanie do tradycji. • Skupiła się przede wszystkim na badaniach nad inteligencją rosyjską i irańską, rozważała, jak rosyjska literatura wpłynęła na rozpowszechnianie idei wolności oraz jaki miała wpływ na rozmaite sfery życia społecznego. • Omówiła m. in. zagadnienia kultury i języka, ukazała grupy kulturotwórcze jako konkretne zjawisko na tle abstrakcyjnego fenomenu kultury, postawiła pytania o istotę języka i jego rolę w kulturze. Zajęła się analizą problemową wybranych zjawisk zachodzących w omawianych państwach, snuła rozważania o pierwszym symbolu identyfikacji grupowej społeczeństwa, oceniła rolę prekursorów idei indywidualizmu w Iranie i Rosji, dokonała także interesujących porównań i podsumowań. • Celem autorki było przede wszystkim przedstawienie, w jaki sposób kultury „komunikują się”, jak przebiega dialog między ludźmi, należącymi do różnych kultur oraz jakie są i mogą być skutki dobrego lub złego zrozumienia partnera w dialogu. • Opracowała : Barbara Misiarz • Publiczna Biblioteka Pedagogiczna w Poznaniu
foo