• Georgi Gospodinow wyrusza na poszukiwanie minionego (straconego?) czasu. Nie jest to odkrywcze przedsięwzięcie. Każdy z nas im bardziej się starzeje, tym mocniej będzie tęsknił do czasów młodości? Czemuż by nie zastosować takiej terapii w przypadku osób chorych na alzheimera? Niejaki Gaustyn otwiera w Zurichu klinikę przeszłości, gdzie pacjentów umieszcza się w specjalnie urządzonych pokojach z lat 60-tych, 50-tych, a nawet przygotowuje się schrony przeciwlotnicze dla chcących powspominać czasy II wojny światowej. • A co jeśli całe narody można by było namówić do powrotu do najlepszych lat? Francja i Włochy do lat 60-tych, Szwecję do lat 70-tych, Europę Wschodnią do początku lat 90-tych. Czy jednak takie idealistyczne podejście do wspomnień ma szanse powodzenia? Czy wszyscy tego pragną równie szczerze? • Książka bułgarskiego autora nie jest łatwa w odbiorze. Trudno podążać w niej za fabułą, bo nie jest ona liniowa. Równie dobrze, jak od początku książkę można zacząć czytać od środka lub od końca. Refleksje dotyczące przemijania, historii świata, nieodwracalności zdarzeń są całkiem interesujące i zmuszające do refleksji. Czy jednak wystarczy to by ulec totalnej fascynacji powieścią? Chyba nie do końca. Tak jak Gospodinowi daleko jeszcze do Prousta, tak jego książce trochę brakuje do pełnych gwiazdek.
Autorka w swojej pracy w nowatorski sposób podjęła się omówieniu zagadnienia, w jaki sposób kultura odpowiedziała na przebieg modernizacji na terenach Rosji i Iranu przełomu XIX i XX wieku. • W swej wnikliwej rozprawie zajęła się szerokim spektrum problemów. Głównym zamiarem badaczki było uwidocznienie zarówno wspólnych cech, jak i różnic w przemianach obu państw. Ukazała podobieństwa w początkowej reakcji kultury rosyjskiej i irańskiej na kulturę zachodnią – fascynację nią, a jednocześnie pragnienie niezależności i przywiązanie do tradycji. • Skupiła się przede wszystkim na badaniach nad inteligencją rosyjską i irańską, rozważała, jak rosyjska literatura wpłynęła na rozpowszechnianie idei wolności oraz jaki miała wpływ na rozmaite sfery życia społecznego. • Omówiła m. in. zagadnienia kultury i języka, ukazała grupy kulturotwórcze jako konkretne zjawisko na tle abstrakcyjnego fenomenu kultury, postawiła pytania o istotę języka i jego rolę w kulturze. Zajęła się analizą problemową wybranych zjawisk zachodzących w omawianych państwach, snuła rozważania o pierwszym symbolu identyfikacji grupowej społeczeństwa, oceniła rolę prekursorów idei indywidualizmu w Iranie i Rosji, dokonała także interesujących porównań i podsumowań. • Celem autorki było przede wszystkim przedstawienie, w jaki sposób kultury „komunikują się”, jak przebiega dialog między ludźmi, należącymi do różnych kultur oraz jakie są i mogą być skutki dobrego lub złego zrozumienia partnera w dialogu. • Opracowała : Barbara Misiarz • Publiczna Biblioteka Pedagogiczna w Poznaniu
foo