• Książka Anety Prymaki-Oniszk miała premierę jesienią 2016 roku. • Bieżeńcy znaczy uchodźcy. Bieżeństwo 1915 roku to masowa ucieczka ok. 2 milionów ludzi z terenów dzisiejszej Polski. Oto w początkach I wojny światowej, kiedy armia niemiecka posuwała się w głąb Imperium Romanowów, carski sztab postanowił zastosować taktykę spalonej ziemi. Nie przewidziano, że to co się sprawdziło podczas wojen napoleońskich nie ma sensu w nowych realiach. Machina ruszyła – ewakuowano administrację, wywożono fabryki i wypędzano na wschód całe wsie i miasteczka. Kozacy czasem gonili nahajkami ale swoje zrobiły przerażające historie, które opowiadano chłopom. Gdy mieszkańcy w panice opuszczali swoje sioła, Kozacy podpalali zabudowania. • „Ewakuowani" chłopi mieli przejść przez wielomiesięczne piekło chorób zakaźnych, głodu, zimna, zagubienia się. Gdy znaleźli schronienie gdzieś hen w dalekiej Rosji …przyszła potworna w skutkach rewolucja bolszewicka. Trzeba było wracać…tylko do czego? Nowa ojczyzna – Polska wcale nie witała ich z otwartymi ramionami. • Aneta Prymaka – Oniszk dotarła do źródeł, dokumentów, zdjęć i dziesiątek ludzi, którzy opowiedzieli jej swoje, już tylko zasłyszane, rodzinne historie. To był ostatni moment na zebranie wspomnień – przecież następne pokolenie nie będzie już umiało ich powtórzyć.
Autorka w swojej pracy w nowatorski sposób podjęła się omówieniu zagadnienia, w jaki sposób kultura odpowiedziała na przebieg modernizacji na terenach Rosji i Iranu przełomu XIX i XX wieku. • W swej wnikliwej rozprawie zajęła się szerokim spektrum problemów. Głównym zamiarem badaczki było uwidocznienie zarówno wspólnych cech, jak i różnic w przemianach obu państw. Ukazała podobieństwa w początkowej reakcji kultury rosyjskiej i irańskiej na kulturę zachodnią – fascynację nią, a jednocześnie pragnienie niezależności i przywiązanie do tradycji. • Skupiła się przede wszystkim na badaniach nad inteligencją rosyjską i irańską, rozważała, jak rosyjska literatura wpłynęła na rozpowszechnianie idei wolności oraz jaki miała wpływ na rozmaite sfery życia społecznego. • Omówiła m. in. zagadnienia kultury i języka, ukazała grupy kulturotwórcze jako konkretne zjawisko na tle abstrakcyjnego fenomenu kultury, postawiła pytania o istotę języka i jego rolę w kulturze. Zajęła się analizą problemową wybranych zjawisk zachodzących w omawianych państwach, snuła rozważania o pierwszym symbolu identyfikacji grupowej społeczeństwa, oceniła rolę prekursorów idei indywidualizmu w Iranie i Rosji, dokonała także interesujących porównań i podsumowań. • Celem autorki było przede wszystkim przedstawienie, w jaki sposób kultury „komunikują się”, jak przebiega dialog między ludźmi, należącymi do różnych kultur oraz jakie są i mogą być skutki dobrego lub złego zrozumienia partnera w dialogu. • Opracowała : Barbara Misiarz • Publiczna Biblioteka Pedagogiczna w Poznaniu
foo